روایتی از مرداد ملتهب تبریز/ آتش مشروطه، این‌گونه از تبریز شعله‌ور شد
تاریخ انتشار: ۱۴ مرداد ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۸۸۵۵۶۴۸
گوش کن، این صدای اسبان نفس‌بریده مشروطه‌چی‌ها است که خاک از کوچه‌های امیرخیز و دوه‌چی و سرخاب برانگیخته و جایی در دوردست‌های تاریخ، تبریز را پرچمدار عزت و آزادگی میهن ساخته‌است.
به گزارش فارس، 114سال پیش در چنین روزی، مظفرالدین‌شاه قاجار، سرانجام، ناگزیر از امضای فرمان مشروطیت شد.
نیم‌نگاهی به سال‌های ملتهب تبریز نشان می‌دهد، این شهر در آن دوره چند ساله (1285 تا 1290 شمسی)، از سویی مظلوم‌ترین دوره تاریخی خود را سپری می‌کند و از سوی دیگر، با رشادت تاریخی مبارزان خود، نقطه عطفی در تاریخ سیاسی کشور رقم می‌زند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
از طرفی، با چهره‌های درخشانی نظیر علی‌مسیو، حاج‌‌مهدی کوزه‌کنانی و اسماعیل امیرخیزی، زمینه‌های فکری و فرهنگی مشروطیت را می‌سازد و از طرف دیگر، با رشادت مجاهدان غیوری چون ستارخان و باقرخان، به جنگ با استبداد نظامی شاه و قوای دیوصفت خارجی می‌رود.
اما صدور فرمان مشروطیت، به معنی پیروزی دائمی و قطعی مشروطه‌طلبان نبود؛ که اگر جز این بود، محمدعلی شاه سه سال بعد از مرداد 1285، فرمان به توپ‌بستن مجلس را صادر نمی‌کرد و مجلسی که تمام امید ملت به قانون‌مندی نظام حاکم بود، تعطیل نمی‌شد.
پس اجازه بدهید قدری از مرداد 1285 پیش برویم و به دوم تیر 1287 باز برسیم: سه سال از امضای فرمان مشروطیت گذشته‌است. محمدعلی‌شاه قاجار هنوز کینه مشروطه‌طلبان را بر دل دارد. او اداره کشور را متکی به قوه عاقله خود می‌بیند و مجلس را دون شان سلطنت می‌داند. به این ترتیب، در صبحگاه دوم تیر، طی یک اقدام جنون‌آمیز، دستور می‌دهد مجلس شورای ملی را به توپ ببندند.
در شرایطی که محمدعلی‌شاه با تخریب مجلس و با در پیش گرفتن رویکرد سرکوب در تهران و چند شهر بزرگ دیگر، توانسته بود حسابی از مردم زهر چشم بگیرد، تبریز به پا می‌خیزد. ستارخان از محله امیرخیزی و باقرخان از محله خیابان، به همراه چهره‌هایی نظیر ثقه‌الاسلام، حاج مهدی کوزه‌کنانی، حاج اسماعیل امیرخیزی و علی مسیو، در قالب «انجمن ایالتی تبریز» وارد کار می‌شوند. مجاهدان یک روز مانده به نوروز 1289، راهی تهران می‌شوند و پایتخت را تصرف می‌کنند. گفته می‌شود ثلث جمعیت آن روزِ تهران، به استقبال ستارخان آمده بود.
مجلس، دستور خلع‌سلاح در کشور می‌دهد. ستارخان و یارانش ابتدا دستور را می‌پذیرند اما چند روز بعد وقتی متوجه می‌شوند این دستور، صرفاً برای تضعیف مشروطه‌طلبان است، به مقاومت ادامه می‌دهند. زد و خورد مشروطه‌چی‌ها و قوای دولتی به باغ اتابک کشیده می‌شود. ستارخان بی‌سپاه و تنها در نبردی ناجوانمردانه و نابرابر، در مرداد 1289 به شدت مجروح می‌شود. او با درد و عفونت زانو می‌سازد اما راضی نمی‌شود پزشکان پایش را قطع کنند و چهار سال بعد، مظلومانه به شهادت می‌رسد.
با تضعیف مشروطه‌طلبان، مجاهدان بر تهران تسلط می‌بایند. قشون روس که در تبریز، بیش از سایر شهرهای کشور، حضور نظامی داشتند، برای زهر چشم‌گرفتن از مردم، دو سرباز بی‌گناه را بی‌رحمانه کشتند. چند محله شهر را تصرف کردند، مردم را اذیت می‌‌کردند، برخی باروهای مهم شهر را به گلوله بستند و حتی ارک علیشاه را به آتش کشیدند و نهایتاً پرچم روسیه را در چند جای شهر، به اهتزاز در آوردند.
در این مدت، که شهر نیز خالی از ارزاق معیشتی است و مردم گرسنه و خسته‌اند، شجاع‌الدوله، گماشته روسها در تبریز، با اعدام‌های وحشیانه، جوی خون در شهر به راه می‌اندازد. فرقی نمی‌کرد متهم، مشروطهچی بود یا مردم عامی. نوجوان بود یا پیرمرد. از هر محله می‌گذشتی، پیکری را می‌دیدی که از دو پا آویزان شده و از نیمه شقه شده بود.
صبح عاشورای ۱۲۹۰ شمسی روسها هشت مشروطهچی از جمله ثقه‌الاسلام و به انقام مجاهدت‌های علی مسیو، یار و همسنگر وفادار ستارخان، دو پسر ۱۶ و ۱۸ ساله او را در برابر چشمان مردم عزادار به دار کشیدند. «حسن» جوان 18 ساله هنگام اعدام فریاد می‌زند: «یاشاسین ایران، یاشاسین مشروطه»
اگرچه حضور مجاهدان در تهران، زیاد به طول نمی‌کشد و در نهایت به شهادت ستارخان در مرداد 1293 شمسی می‌انجامد، اما شعله مشروطه‌طلبی در شهرهای مختلف کشور به پا می‌خیزد.
اصفهان، گیلان، شیراز، مشهد و گرگان، به پشتوانه قیام تبریز، جسارت می‌یابند و به این ترتیب، محمدعلی شاه از سلطنت خلع و مشروطیت، به یک فرآینده تثبیت‌شده در کشور تبدیل می‌شود.
فرآیندی درست مشابه قیام 29 بهمن 1356 که جسارت انقلابی‌گری را در جای‌جای کشورمان، از شیراز و مازندران و مشهد گرفته تا ترکمن‌صحرا و بجنورد، بر انگیخت.
این، چکیده‌ای بود از نقش الگوساز تبریز در تاریخ معاصر ایران. نقشی که در بیان رهبر معظم انقلاب، این‌گونه می‌درخشد: «در حوادث پی‌درپی 150 سال اخیر ایران، آذربایجانی‌ها پیشرو بودند... در قضیه‌ی تحریم تنباکو جزو اولین نقاطی که مردم پاسخ دادند... کمر استعمار
را در یک دوره‌ای، در یک برهه‌ای شکستند. در قضیه‌ی مشروطیت همین جور، در قضایای بعد از دوره‌ی استبداد صغیر همین جور، در قضایای بعدی تا دوره‌ی انقلاب اسلامی همین جور؛ که این ۲۹ بهمن شد یک پرچم، شد الگوساز؛ مهم این است. مهم این است که یک ملتی، یک جماعتی، یک مجموعه‌ای، یا یک فردی بتواند الگو درست کند، تا این الگو تولید مثل کند.» (دیدار با مردم آذربایجان بهمن 1389)
انتهای پیام/60001
منبع: فارس
کلیدواژه: تبریز مشروطه قاجار مشروطیت فارس تبریز خبرگزاری فارس استبداد صغیر عاشورا آذربایجان بهمن رهبر معظم انقلاب ستارخان باقرخان تنباکو روس ثقه الاسلام مشروطه طلبان محمدعلی شاه
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۸۸۵۵۶۴۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
نباید با ایجاد دوقطبی‌های کاذب دشمن را به طمع بیندازیم
به گزارش خبرنگار مهر، آیت‌الله سید محمدعلی آل‌هاشم در خطبه‌های نماز جمعه این هفته تبریز اظهار کرد: خیزش دانشجویان آمریکا و اروپا را شاهد هستیم که به عبارتی شورش عقلانیت و انسانیت بر علیه شرارت است.
وی افزود: امروز عقلانیت به دانشگاه‌های اروپا و آمریکا رفته است به طوری که بیش از هزاران استاد و دانشجو دستگیر شده‌اند.
امام جمعه تبریز گفت: نفرت عمومی از رژیم صهیونیستی و حامیان آن در حال گسترش است و این تظاهرات را باید نشانه این دانست که مقابله با ظلم یک امر فطری است.
وی اذعات داشت: همه این تحولات نشانگر فروریزی صهیونیست که از بام جهان فرو ریخته است، می‌باشد.
خطیب نماز جمعه تبریز تاکید کرد: اجتماعات ضد لیبرال دموکراسی به مرز بحران نزدیک و نظم جهانی لیبرالیسم به بحران رسیده آمریکا تفاوت پیدا کرده‌اند به طوری که جوانان آمریکا طرفدار فاسطین ودولتمردان خامی صهیونیست است و این تفاوت‌ها به مرور در همه موارد در این کشور خود را نشان خواهد داد.
وی افزود: امروز صحنه بین المللی شفاف و روشن است و امروز تنها ایران در برابر صهیونیست‌ها نایستاده و بلکه همه صف کشیدند.
امام جمعه تبریز اظهار کرد: دشمن از طریق رسانه‌های خود به دنبال بازسازی اغتشاش و آشوب در کشور است. هر روز یک خبر جعلی و انحرافی منتشر می‌کنند تا دستگاه افکار عمومی را مختل کنند. دشمن به دنبال بازتولید نفرت در جامعه است نسخه تمام این هجمه‌ها، حفظ وحدت و انسجام ملی است نباید با ایجاد دوقطبی‌های کاذب دشمن را به طمع بیندازیم. همه وظیفه داریم موضوعات فرعی را تبدیل به اصل نکنیم دستگاه‌های دولتی و اجرایی باید چرخه خدمات رسانی را افزایش دهند باید خدمت به مردم اصل قرار گیرد.
وی متذکر شد: نباید با ایجاد دو قطبی دشمن را دچار طمع کنیم؛ موضوعات فرعی را اصل نکنیم و البته خدمت به مردم باید در اصل مسئولان باشد.
حضور مردم را هرچه سریع‌تر بررسی کند و بهترین راه‌ها و سازوکارها برای مشارکت مردم در تحقق جهش تولید را برگزیده و عملی سازد.
وی به انتخابات دور دوم مجلس شورای اسلامی اشاره کرد و گفت: در تبریز و شبستر و میانه انتخابات برگزار خواهند شد که اولاً مردم برای مشارکت قوی و به تبع آن مجلس قوی دقت کنند.
آل‌هاشم متذکر شد: همه اقشار و گروه‌ها باید در شرکت در انتخابات و مردم را جهت حضور ترغیب کنند.
وی از کاندیداهای راه یافته به دور دوم درخواست داریم اخلاق را رعایت کنند زیرا تخریب زیبنده ما نیست و خودتان را معرفی کنید و دیگری را تخریب نکنید.
خطیب نماز جمعه تبریز خاطرنشان کرد: امروز جامعه آموزش و پرورش و دانش آموزان در عرصه‌های گوناگون افتخار برای کشور هستند.
وی با اشاره به بازدید امروز خود از مدرسه طالقانی که آزمون قرآن در آن برگزار می‌شد، گفت: این مدرسه امروز مملو از دانش‌آموزان بود که برای آزمون حفظ قرآن آمده بودند.
وی در اعلام مناسبت‌های هفته به شهادت امام جعفر صادق (ع) اشاره کرد و گفت: فردا دسته‌جات حسینی در بازار و خیابان‌ها عزاداری خواهند کرد.
امام جمعه تبریز اذعان داشت: امام جعفر صادق (ع) دلیل اصلی احیای مذهب شیعه است و او به راستی همانند اسمش به عنوان نهر جاری پرفایده عمل کرد.
وی به ۱۸ اردیبهشت روز هلال احمر اشاره کرد و گفت: تأمین برای احترام انسان‌ها، کوشش برای صلح و پایداری میان ملت‌ها، حمایت از ملت‌ها و سلامت آنها، حضور در بحران‌ها از جمله ویژگی‌های هلال احمر است که برای این خدمات مرز نمی‌شناسند.
آل‌هاشم متذکر شد: هلال احمر جمهوری اسلامی ایران در زلزله ترکیه افتخارآفرینی کردند که هیچگاه فراموش نمی‌شود.
امام جمعه تبریز با اشاره بر اهمیت اسناد ملی گفت: تاریخ گواه این است که هرگونه تلاش برای از بین بردن اسناد و هویت ایران شده است ولی همه تلاش شده است تا این اسناد و منابع گرانقدر حفظ شود.
کد خبر 6095720
حادثه تلخ برای جوان معلول ساروی که نخبه دانشگاه بود